รัฐบาลจีนกำลังผลักดัน “เศรษฐกิจผู้สูงวัย” (Silver Economy) โดยกระตุ้นให้บริษัทต่างๆ เร่งพัฒนานวัตกรรมสำหรับผู้สูงอายุ เช่น แว่นตา AI และอุปกรณ์ดูแลสุขภาพ ขณะที่ กลุ่มผู้สูงอายุมีอัตราการใช้จ่ายเพิ่มสูงขึ้น
แม้จีนจะประกาศนโยบายมาตั้งแต่ปี 2021 ว่าเข้าสู่ “ยุคใหม่ของผู้สูงอายุ” และเรียกร้องให้พัฒนาเศรษฐกิจเจาะกลุ่มนี้อย่างเข้มแข็ง แต่ในปีนี้ ทางการจีนได้เดินหน้าอย่างรวดเร็วเป็นพิเศษ โดยออกแถลงการณ์เพิ่มเติมอีกอย่างน้อย 20 ฉบับ เพื่อกระตุ้นให้ภาคธุรกิจพัฒนาสินค้าและบริการด้านอาหาร สุขภาพ การดูแลผู้สูงอายุ ตลอดจนผลิตภัณฑ์ทางการเงิน และสร้างโมเดลธุรกิจใหม่ๆ
แรงผลักดันครั้งนี้ มี 2 ปัจจัยสำคัญ คือ (1) จีนเข้าสู่สังคมสูงวัยอย่างรวดเร็ว ซึ่งคาดว่า จำนวนประชากรอายุ 60 ปีขึ้นไปจะเพิ่มเป็น 400 ล้านคนภายในปี 2035 เทียบเท่ากับจำนวนประชากรของสหรัฐฯ และอิตาลีรวมกัน และ (2) การใช้จ่ายโดยรวมชะลอตัว เนื่องจากคนรุ่นใหม่สูญเสียความมั่นใจจากปัญหาเศรษฐกิจ หนี้สินภาคอสังหาฯ และความเสี่ยงเงินฝืด
นักเศรษฐศาสตร์ ชี้ว่า ผู้สูงอายุจีนยุคปัจจุบันมีเงินออมสูง จากการเติบโตทางเศรษฐกิจในรอบ 40 ปีที่ผ่านมา ทำให้มีศักยภาพใช้จ่ายมากกว่าคนรุ่นก่อน โดยข้อมูลจาก Euromonitor ระบุว่า การใช้จ่ายของครัวเรือนที่มีหัวหน้าครอบครัวอายุ 60 ปีขึ้นไป จะเพิ่มขึ้น 129% ระหว่างปี 2015-2025 สูงกว่าการเติบโต 79% ของประชากรรวมทั้งหมด และสัดส่วนการใช้จ่ายของกลุ่มผู้สูงวัยจะเพิ่มจาก 24% ในปัจจุบันเป็น 34% ภายในปี 2040
ปัจจุบัน บริษัทจีนหลายแห่งเร่งจับตาตลาดนี้ เช่น Lao Feng Xiang ผู้ผลิตเครื่องประดับเก่าแก่ เปิดตัว “แว่นตา AI” สำหรับผู้สูงอายุเมื่อเดือนมิ.ย.ที่ผ่านมา โดยมีความสามารถช่วยอ่านฉลากยา เมนูอาหาร ให้คำแนะนำเส้นทาง และสนทนาเพื่อคลายเหงา ขณะที่ Xiaomi เพิ่มฟังก์ชันเพื่อให้ผู้สูงอายุสามารถใช้งานโทรศัพท์และทีวีได้ง่ายขึ้น รวมถึงระบบควบคุมอุปกรณ์อัจฉริยะในบ้านจากระยะไกล ส่วน Ping An กลุ่มประกันและสุขภาพ เปิดบริการดูแลผู้สูงอายุที่บ้าน โดยใช้ AI ตรวจสุขภาพและความเสี่ยงด้านสิ่งแวดล้อม ซึ่งครอบคลุมแล้วกว่า 75 เมืองทั่วประเทศ
อย่างไรก็ตาม ผู้เชี่ยวชาญเตือนว่า กำลังซื้อของผู้สูงอายุยังคงมีข้อจำกัด แม้ว่าอดีตข้าราชการบางกลุ่มจะมีบำนาญสูง แต่ผู้เกษียณอายุในเมืองโดยเฉลี่ยมีบำนาญอยู่ที่เพียง 3,000 หยวนต่อเดือน และในชนบทต่ำสุดแค่ 200 หยวนต่อเดือนเท่านั้น โดยอลิเซีย การ์เซีย เอร์เรโร (Alicia Garcia Herrero) หัวหน้านักเศรษฐศาสตร์เอเชียแปซิฟิกของ Natixis ระบุว่า นั่นทำให้การใช้จ่ายของผู้สูงวัยอาจไม่มีกำลังมากพอ ที่จะชดเชยแรงกดดันจากเงินฝืด หรือดึงเศรษฐกิจจีนให้กลับมาฟื้นตัวได้
ที่มา Reuters, สำนักข่าวอีไฟแนนซ์ไทย