By… ศรศักดิ สร้อยแสงจันทร์ BF Knowledge Center เมื่อนักลงทุนรายใดหรือกลุ่มใดต้องการถือหุ้นในบริษัทโดยต้องการเป็นผู้ถือหุ้นรายใหญ่ในสัดส่วนที่ทำให้มีอำนาจในการเข้าบริหารกิจการ จึงทำการซื้อหุ้นในตลาดจากนักลงทุนรายย่อยหรือขอซื้อหุ้นจากผู้ถือหุ้นรายใหญ่เดิม นักลงทุนนั้นอาจมองเห็นว่าบริษัทดังกล่าวเป็นกิจการที่ดี มีรายได้และกำไรดี อยู่ในธุรกิจที่มีแนวโน้มการเติบโตสูง หากลงทุนตั้งบริษัทใหม่เพื่อทำธุรกิจแบบเดียวกัน อาจต้องใช้เวลา ทรัพยากรและบุคคลากรจำนวนมาก จึงเข้าซื้อบริษัทที่ทำธุรกิจนั้นอยู่แล้วและเข้าบริหารกิจการเอง หรือจ้างนักบริหารมืออาชีพให้บริหารแทน การขอซื้อหุ้นจากผู้ถือหุ้นรายใหญ่เดิมที่ยินยอมพร้อมใจขายให้หุ้นให้บางส่วนหรือทั้งหมด ถือเป็นการครอบงำกิจการแบบเป็นมิตร (Friendly Takeover) กรณีที่ผู้ถือหุ้นใหญ่รายเดิมปฏิเสธการขายหุ้น ผู้ลงทุนรายใหม่จึงต้องเข้าซื้อหุ้นในตลาดให้ได้จำนวนที่มากพอ โดยผู้ถือหุ้นใหญ่รายเดิมอาจเข้าแย่งซื้อหุ้นในตลาดเพื่อครอบครองสัดส่วนการถือครองหุ้นให้มากกว่าเพื่อรักษาอำนาจในการบริหารบริษัท จึงเรียกว่าเป็นการครอบงำกิจการแบบไม่เป็นมิตร (Hostile Takeover)

By… ศรศักดิ สร้อยแสงจันทร์ BF Knowledge Center บริษัทจดทะเบียนสามารถซื้อหุ้นของตัวเองในตลาดด้วยวัตถุประสงค์ต่างๆ ดังนี้ เพื่อลงทุน – โดยบริษัทมองเห็นว่าหุ้นของตัวเองมีราคาต่ำกว่ามูลค่าที่แท้จริง ซึ่งประเมินจากผลประกอบการและฐานะการเงิน รวมทั้งแนวโน้มและอัตราเติบโตของกิจการ เนื่องจากบริษัทรู้ข้อมูลและสถานะที่แท้จริงของกิจการดีกว่านักลงทุนทั่วไป จึงเข้าซื้อหุ้นที่ราคาต่ำเก็บไว้เป็นการลงทุน และขายออกไปเมื่อราคาหุ้นสูงขึ้น เพื่อเพิ่มมูลค่าหุ้น – การซื้อหุ้นคืนส่งผลให้ลดจำนวนหุ้นที่อยู่ในมือนักลงทุน  หากผลกำไรของบริษัทไม่ลดลงจะทำให้กำไรต่อหุ้นสูงขึ้น และสามารถจ่ายเงินปันผลต่อหุ้นสูงขึ้นกว่าเดิม มูลค่าหุ้นทางบัญชี (Book value) และมูลค่าหุ้นที่เหมาะสม (Intrinsic value) จึงเพิ่มขึ้น และอาจส่งผลให้ราคาหุ้นในตลาดเพิ่มสูงขึ้น เพื่อให้รางวัลแก่ผู้บริหารและพนักงาน – บริษัทที่มีนโยบายให้รางวัลหรือโบนัสแก่ผู้บริหารและพนักงานเป็นหุ้นของบริษัท (Employee stock option plan : ESOP) เพื่อสร้างความมีส่วนร่วมในกิจการและเป็นแรงจูงใจในการทำงาน โดยปกติจะออกหุ้นเพิ่มทุนหรือออปชั่นเพื่อแจกให้ผู้บริหารและพนักงาน แต่บริษัทอาจเลือกใช้วิธีซื้อหุ้นในตลาดที่มีราคาต่ำกว่ามูลค่าที่เหมาะสม และนำไปแจกจ่ายแทนการเพิ่มทุน เพื่อหลีกเลี่ยงผลของ Dilution effect (กำไรต่อหุ้นลดลงจากการเพิ่มทุน)

By… ศรศักดิ สร้อยแสงจันทร์ BF Knowledge Center Penny stock หมายถึงหุ้นที่มีราคาต่ำ (เช่น ต่ำกว่า 5 เหรียญในอเมริกา) ส่วนใหญ่จะเป็นหุ้นของบริษัทที่มีขนาดเล็ก หรือมูลค่าตลาดต่ำ (Small Market cap) บางกรณีอาจเป็นบริษัทใหญ่ แต่ประสบภาวะขาดทุนสะสมจำนวนมาก ทำให้ราคาหุ้นตกต่ำยาวนาน ในเมืองไทยคงเทียบได้กับหุ้นที่มีราคาซื้อขายต่ำกว่าสิบบาท หุ้นต่ำสิบเป็นมักที่สนใจของนักลงทุนที่รายใหญ่และรายย่อย เนื่องจากมีทุนจดทะเบียนหรือปริมาณหุ้นที่หมุนเวียนต่ำและราคาต่ำ การเข้าเก็งกำไรหรือปั่นหุ้นจึงใช้เงินทุนไม่มาก และนักลงทุนสถาบันส่วนใหญ่หลีกเลี่ยงหุ้นประเภทนี้ นักลงทุนรายใหญ่จะใช้วิธีทยอยเข้าเก็บหุ้นเงียบๆ จนได้หุ้นจำนวนมากพอและปริมาณหุ้นที่หมุนเวียนในตลาดน้อยลงและเข้าซื้อต่อเนื่องเพื่อไล่ราคาให้สูงขึ้นเรื่อยๆ โดยอาจปล่อยข่าวลือต่างๆ ที่ส่งผลทางจิตวิทยาเพื่อจูงใจให้นักลงทุนรายย่อยโดดเข้ามาเก็งกำไร บางครั้งก็ร่วมมือกับเจ้าของบริษัทหรือผู้บริหารให้นำเสนอข่าวในทางบวก จากนั้นจึงค่อยๆ ทยอยขายออกโดยเก็บเกี่ยวกำไรจนเป็นที่พอใจ นักลงทุนรายย่อยบางครั้งก็พอรู้ทัน แต่คาดหวังว่าจะเข้าซื้อขายเก็งกำไรอย่างรวดเร็วและหนีออกทัน หากบริษัทเล็กๆ มีศักยภาพหรือแนวโน้มการเติบโตที่ดี หุ้นต่ำสิบก็เป็นหุ้นที่น่าสนใจลงทุนระยะยาวโดยคาดหวังว่าบริษัทจะประสบความสำเร็จกลายเป็นบริษัทขนาดกลางหรือขนาดใหญ่ในอนาคต ทำให้มูลค่าและราคาหุ้นสูงขึ้น แต่นักลงทุนต้องติดตามศึกษาขัอมูลของบริษัทและธุรกิจให้ลึกซึ้ง จนสามารถแยกแยะข้อเท็จจริงกับข่าวลือข่าวลวงต่างๆ จึงจะประสบความสำเร็จในการลงทุนกับหุ้นต่ำสิบ